Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 859) nakłada na podmioty uczestniczące w przewozie towarów wrażliwych szereg obowiązków. Konsekwencją nie spełnienia tych obowiązków są wysokie kary nakładane przez urzędy celno – skarbowe.
W dzisiejszym artykule jednak nie o karach, ale o możliwości uchylenia się o ich zapłaty.
Ustawodawca w każdym miejscu, w którym przewidział określoną karę administracyjną, dopuścił również możliwość odstąpienia od jej nałożenia. Ustawa wielokrotnie wskazuje, że przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego, podmiotu nabywającego albo przewoźnika lub interesem publicznym, na wniosek odpowiednio podmiotu wysyłającego, podmiotu odbierającego, podmiotu nabywającego albo przewoźnika lub z urzędu, organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej.
Dalsze przepisy ustawy wskazują, iż organ może odstąpić od nałożenia kary pieniężnej, jeżeli to odstąpienie:
- nie stanowi pomocy publicznej albo
- stanowi pomoc de minimis albo pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, udzieloną z uwzględnieniem warunków dopuszczalności tej pomocy, określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej, albo
- stanowi pomoc publiczną spełniającą warunki określone w przepisach szczególnych ustawy.
Co równie istotne, pomimo iż Rada Ministrów może określić w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki odstąpienia od nałożenia kar pieniężnych, mając na uwadze konieczność zapewnienia zgodności z warunkami dopuszczalności udzielania pomocy państwa określonymi przepisami prawa Unii Europejskiej, do tej pory taki akt wykonawczy nie został wydany.
Niestety praktyka organów co do stosowania powyższej instytucji jest bardzo niekorzystna dla podmiotów, które podlegają ustawie. Rzadkością jest stosowanie wyżej opisanej ulgi. Urzędy zasłaniają się przede wszystkim brakiem interesu podmiotu jak również brakiem interesu publicznego. Wskazują, iż ulga ta jest instytucją o charakterze wyjątkowym i może mieć zastosowanie w szczególnych sytuacjach.
Wydaje się jednak, że sądy administracyjne, w szczególności Naczelny Sąd Administracyjny, mają nieco odmienne zdanie w powyższej kwestii. Dowodem tego może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja (sygn. akt II GSK 220/20). Sprawa dotyczyła podania przez zgłaszającego SENT nieprawidłowego miejsca załadunku towaru. Po stwierdzeniu pomyłki przewoźnik skorygował zgłoszenie. Jednak zarówno Naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach jak i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uznały, że nie ma podstaw do zastosowania ulgi w postaci odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej.
Dopiero Naczelny Sąd Administracyjny stanął po stronie Skarżącej. NSA wskazał, iż celem ustawy SENT jest ochrona legalnego handlu towarami uznanymi przez krajowego prawodawcę za "wrażliwe", ułatwienie walki z "szarą strefą" oraz ograniczenie poziomu uszczupleń w kluczowych dla budżetu państwa podatkach (VAT i akcyza), a także zwiększenie skuteczności kontroli w obszarach obarczonych istotnym ryzykiem naruszenia obowiązujących przepisów. Celem tym nie jest zaś zwiększanie dochodów budżetu państwa z tytułu kar nakładanych na podmioty działające w sposób legalny, dopuszczających się uchybień formalnych czy też oczywistych omyłek, związanych między innymi z wątpliwościami dotyczącymi wykładni i stosowania przepisów ustawy o SENT.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, przy ocenie, czy za odstąpieniem od nałożenia kary pieniężnej przemawia interes publiczny, należy bowiem również uwzględnić, czy podmiot odpowiedzialny za naruszenie prowadził działalność zgodną z prawem i czy w związku z tym naruszeniem doszło do uchybienia w zapłacie należnych podatków. Nie jest bowiem w interesie publicznym działanie organów polegające na nakładaniu kar pieniężnych na podmioty, które działają zgodnie z prawem, a dokonały jedynie nieistotnych (z punktu widzenia również podatkowego) omyłek czy błędów w zgłoszeniu SENT. Takie działanie organów nie powodowałoby budowania zaufania obywateli do organów administracji publicznej, a także mogłoby stanowić nadmierny legalizm.
W ocenie NSA, na pojęcie interesu publicznego składają się więc nie tylko zasady powszechności ponoszenia danin publicznych, sprawiedliwości i nieobciążania budżetu Państwa, lecz również proporcjonalność danej kary uzależniona od tego, czy doszło w konkretnej sprawie do uchybienia obowiązkowi uiszczenia podatku.
Podsumowując, linia orzecznicza zwłaszcza najwyższej instancji sądów administracyjnych zdaje się być coraz korzystniejsza dla podmiotów, które musza spełniać określone obowiązki związane ze zgłoszeniami SENT. Sądownictwo zaczyna dostrzegać, że przyjęcie poglądów organów, reprezentujących stanowisko niemal wyłącznie profiskalne, mogłoby doprowadzić do tego, że w zasadzie każda ulga, czy odstępstwo w zapłacie należności publicznoprawnych powstałych wskutek naruszenia przepisów mogłaby być traktowana jako sprzeczna z zasadami konstytucyjnymi - mimo że została przewidziana przez ustawodawcę.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Natalia Mąka – Kompleksowa Obsługa Prawna Dla Firm i Klientów Prywatnych na Śląsku
Kancelaria Adwokacka Adwokat Natalia Mąka oferuje kompleksową pomoc prawną zarówno dla przedsiębiorców, jak i osób prywatnych. Dzięki doświadczeniu i szerokiemu zakresowi usług prawnych, kancelaria zapewnia fachową obsługę w sprawach z zakresu prawa cywilnego, karnego, administracyjnego oraz rodzinnego. Adwokat Natalia Mąka specjalizuje się także w obsłudze prawnej dla branży transportowej i budowlanej, oferując wsparcie dostosowane do potrzeb firm z tych sektorów.
Dodatkowo, kancelaria zajmuje się roszczeniami przeciwko bankom, w tym kredytami frankowymi. Adwokat Natalia Mąka oferuje pomoc prawną w zakresie dochodzenia roszczeń związanych z umowami kredytowymi oraz windykacją należności, pomagając klientom w walce o swoje prawa.
Adwokat Natalia Mąka świadczy również pomoc w sprawach karnych – jako obrońca podejrzanych i oskarżonych i pełnomocnik pokrzywdzonych.
Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub kompleksowego wsparcia w swojej sprawie, zapraszam do kontaktu z Kancelarią. Kancelaria Adwokacka Natalia Mąka działa na terenie Siemianowic Śląskich, a także świadczy usługi prawne na całym Śląsku, w tym w Katowicach, Będzinie, Czeladzi, Bytomiu, Piekarach Śląskich oraz Sosnowcu.
Zachęcam również do lektury innych artykułów na blogu, w których omawiam inną tematykę prawną.
